ÇENE EKLEMİNİN RAHATSIZLIKLARI (ÇENEDE AĞRI, ÇENE EKLEMİNDE SES, ÇENE ÇIKMASI)

Çene ekleminin (temporomandibüler eklem) rahatsızlıkları aslında çok yaygındır, fakat insanlar genellikle bu sorunu gözardı eder ve çene ağrıları iyice artmadan yada çenelerini açamaz hale gelmeden doktora gitmezler. Çene rahatsızlıkları arasında en fazla görüleni, eklem diskinin zarar görmesine bağlı olarak çene eklemlerinde (hemen kulak önünde yada kulak çevresinde) ağrı olması ve klik şeklinde ses gelmesidir; bunun dışında ağız açılırken çenede bir tarafa kayma ve çene çıkması da sıkça görülür (çene çıkmasından aşağıda ayrıca bahsedeceğim). Çene ekleminin çok özel bir yapısı vardır, bu yüzden bu özel yapının hasarlanmaması için çenemizi kullanırken bazı noktalara dikkat etmeliyiz. Çene ekleminin çok özel yapısını anlayabilmek için kısaca anatomisinden bahsetmek gerekiyor. Çene eklemi, hareket halindeyken yerinden bir miktar çıkar; bu özelliği dolayısıyla eşsizdir. Ağzımızı açarken çene eklemi, yuvasından bir yere kadar çıkar. Eklemin tam çıkmasını engelleyen kıkırdak disk ve bazı eklem bağları gibi yapılar vardır. Ağzınızı açıp kaparken parmaklarınızı kulak önüne koyarsanız bu eklemin ağız açılırken (bir yere kadar) çıkmasını elinizle hissedebilirsiniz. Bunun yanında, çene eklemi, sağ ve sol olarak aynı anda çalışmak zorunda olan 2 eklemden oluşur aslında. Bu iki eklem aynı anda açılıp kapanmak ve dengeli çalışmak zorundadır. Vücudunuzda bunun gibi bir eklem daha yoktur. Bu ikili yapısı yüzünden esşizdir.

Bu noktada çene ekleminin çalışma mekaniğini anlamak için hastalarıma ben bir örnek veriyorum: Biri üstte, biri altta olmak üzere 2 menteşesi bulunan bir kapı düşünün. Ağız açık ve kapalı

Bu kapının kolu doğal olarak ortasında bulunur. Biz kapının kolunu tutup açtığımızda (kapı kolu orta kısımda bulunduğundan) üst ve alttaki menteşelere eşit yük biner ve kapıyı kolayca açarız. Bir an için kapıyı kolundan değil de, alt ucundan tutarak açıp kapattığımızı düşünün. Bu durumda menteşelere eşit yük binmez, açıp kaparken menteşelere zarar veririz ve bir süre sonra kapı yerinden çıkar; en önemlisi de hem üst hem de alt menteşe bozulur!

Aynı şekilde çene eklemi de 2 menteşesi bulunan bir kapı gibidir. Bu yüzden yapılara (çene eklemine ve kıkırdaklara) zarar vermemek için her iki tarafı eşit kullanmalıyız, yani yemekleri her Ağız açık ve kapalı iken diskin hareketi ve klik

Ağız açık ve kapalı iken diskin hareketi ve klik

iki tarafla eşit çiğnemeliyiz (lokmaları hep aynı tarafta çiğnememeliyiz); çok sert şeyleri ısırmamalıyız (sürekli elma, ayva gibi meyveleri ısırarak yemek, dişlerle fındık kırmak zararlıdır); çenemizi aşırı sıkmamalıyız (stres yüzünden dişlerinizi sıkıyorsanız bu da çene eklemine zarar verir). Tek tarafla çiğnemenin sebebi bazen bir taraftaki dişlerde çürük olması yada o tarafta eksik diş olmasıdır. Bu yüzden eksik ve çürük dişlerin tedavisi yapılmalıdır. Dişleri fazla sıkmak ise genellikle bir meslek hastalığıdır ve doktorlarda, öğretmenlerde, polislerde ve bunlar gibi stresli meslekleri olan kişilerde görülür; ayrıca öğrenciler de sınav dönemlerinde stresden dolayı dişlerini sıkar ve çene ağrısı çekebilirler. Çene rahatsızlığı olan hastalar ise genellikle çene eklemini uygunsuz kullandıkları için (alt ucundan tutularak açılıp kapanan bir kapı gibi) ağrı, klik (çene ekleminden gelen ses), çenede çıkma, çene açıklığının azalması gibi sorunlar yaşarlar.

Çene ekleminin zedelenmesinde ağrının oluşumu anlaşılabilir. Sonuçta eklemdeki kıkırdak, eklem başları gibi yapılar zarar görmüştür. Pekala, ağız açılıp kapanırken oluşan sesin (hastalar bu sesten genellikle kütleme diye bahsederler, biz tıp terimi olarak klik diyoruz) sebebi nedir? Bazı vakalarda, çenedeki bu klik dışarıdan duyulabilir. Hastanın yakınında bulunan bir kişi bu sesi duyabilir. Sesin kaynağı çene eklemindeki kıkırdak disktir. Disk, bir şekilde, bulunması gereken yerden kaymış ise, çene kemiğinin eklem başı, ağız açılırken bu diskin üzerine doğru gelmek ister; bu sırada kıkırdak diski sıkıştırıp üzerine doğru kayarken klik duyulur. Klik her zaman sürekli olacak diye bir kural yoktur, ara ara olup geçebilir.

Çift eklemli yapı

Sağda yukarıdaki resimde normal bir çene ekleminin hareketini ve diski yer değiştirmiş bir çene ekleminin hareketini görebilirsiniz.

Çene eklemi patolojilerinde klik sesi (kütleme) nasıl oluşuyor? Bir kadavra üzerinde çene eklemi hareketi ile klik sesinin nasıl oluştuğunu görebilirsiniz. Diski yerinde tutan bağlar iyice gevşemiş.. Ağız açılıp kapanırken disk öne arkaya hareket ediyor..

Bilgisayar grafikleri ile çene eklemi rahatsızlıkları....

Çene ekleminin normal fonksiyonunun kadavra üzerinde gösterilmesi..

Bir kadavra çalışması daha. Çene eklemindeki disk, öne arkaya yer değiştirdikçe çene ekleminden klik sesi gelir...

Çene eklemi patolojileri hakkında bir eğitim videosu. Çene ekleminin hareketi sırasında nasıl hafifçe öne geldiğini güzel göstermişler.

Normal bir çene ekleminde ve 'kütleyen' bir çene ekleminde, eklem diskinin hareketlerini gösteren bir video:

Çene eklemi rahatsızlığı olan hastaların genellikle ortak özellikleri şunlardır:
Bu hastalar öğretmen, polis, doktor gibi stresli bir meslek sahibidirler; yada öğrencidirler ve sınav dönemi stresi yaşıyorlardır: Stres demek dişleri sıkmak ve dolayısı ile çene ekleminin kıkırdaklarının ezilmesi demektir!
Tek tarafta çürük yada eksik dişleri vardır, bu yüzden yemekleri hep tek tarafla çiğnemektedirler: Tek tarafla çiğnemek sağ ve sol çene eklemlerine dengesiz yük binmesi demektir ve bunun sonucunda her iki çene eklemi birden zarar görür! Daha da kötüsü hastalar genellikle bir taraf çeneleri ağrımaya başlayınca hepten diğer tarafla yemekleri çiğnemeye başlarlar, ki bu durumda çene eklemlerindeki hasar azalacağına artar!
Bu hastalar genellikle sert şeyleri yemeyi severler: Örneğin iri parça kuşbaşı etli bir yemek yada ayva, elma gibi sert meyvalar çiğnendikçe bu hastalarda çene kıkırdağı ezilmektedir.
Bu hastalar genellikle gece uykuda diş gıcırdatırlar. Bu, kendileri farkında olmasalar da stres ve depresyonun bir belirtisidir. Diş sıkıldıkça çene eklemi kıkırdakları ezilmektedir.
Yüksek sesle konuşan, ağzını fazla açarak bağıran kişilerde (amigolar, pazaryerindeki satıcılar..) kıkırdak zedelenmesine bağlı olarak ağrı olabilir.

Çene rahatsızlıklarında tedavi:

Çene eklemi rahatsızlıklarında öncelikle doktorunuza muayene olmalısınız. Doktorunuz, gerekirse bazı filmler isteyecektir. Bu rahatsızlıkların (çenede ses ve ağrı, çene açıklığının azalması) tedavisinde bazı ilaçlar, bazı aparatlar (diş plakları, diş hekimleri yapar) kullanılır. Bazı çok seçilmiş hastalarda ameliyat gerekebilir. Bunlar yanında mutlaka doktorunuzun önerilerine de uymalısınız tabii..

ÇENE ÇIKMASI:

Ağzımızı açıp kaparken çene ekleminin bir miktar yerinden çıktığından bahsetmiştim. Eklem başları, gereğinden fazla çıkıp, durmaları gereken yeri geçerse çene çıkığı oluşur. Bazen hastalar acile çene ağrısı ile başvurup çenelerinin çıktığını söylerler. Çene çıkığından bahsetmek için ağzın açık şekilde kitlenmiş olması gerekir. Hastanın çenesi açıktır, kesinlikle kapatamaz; hatta tükrüğünün dışarı akmasına engel olamaz. Hasta çenesini kapatabiliyorsa bu çene çıkığı değildir.

Çene çıkığı genellikle özel bir manevra ile acil poliklinikte yerine oturtulur. Doktor bu sırada iki başparmağını ağız içine, yanaklara ve dişlere dayamak zorundadır. Hastanın çenesi yerine oturduğu an genellikle doktorun parmaklarını ısırır. Bu yüzden çene çıkığını yerine oturtmadan önce hastaya parmaklarımızı ısırmamasını, hemen ağzını kapatmamasını özellikle söyleriz. Çene ekleminde kas spazmı aşırı ise ve çene eklemi elle yerine oturtulamıyorsa, hastaya hafif kas gevşeticiler vererek bu spazm çözülmeye çalışılır. Yine de çıkık oturtulamazsa hasta ameliyathaneye alınır ve genel anestezi ile tam gevşemesi sağlanır; daha sonra çene yerine oturtulur. Çene yerine oturtulduktan sonra elastik bandajla çene sarılır, bir hafta kullanacağı ilaçlar reçete edilir ve tekrar çıkık olmaması için bazı önerilerde bulunulur. Bazı hastalarda çok sık çene çıkığı olur; buna habitüel (alışkanlık olmuş) çene çıkığı denir. Habitüel çıkıkta çene çıkmasını önlemek için bazı ameliyat teknikleri vardır, hasta bu açıdan değerlendirilmelidir.

Çene çıkığının yerine oturtulması: Sanırım zor bir vaka olduğundan hastaya damardan hafif bir anestezik ilaç veriliyor. NOT: Lütfen bu manevrayı evde uygulamaya çalışmayınız, çene eklemine daha fazla zarar verebilirsiniz. Çene çıkığı oluştuğu taktirde bir sağlık kuruluşuna giderek bir uzman tarafından tedavi edilmelisiniz.

Bu konuyu internette aramak için kullanabileceğiniz anahtar kelimeler (keywords) :
Temporomandibular joint, temporomandibular joint dysfunction, TMJ dysfunction, TMJ dislocation

ESTETİK AMELİYATLARIN 3 BOYUTLU ANİMASYONLARI

Amerikan plastik cerrahi derneği, bir çok ameliyatın nasıl yapıldığını, kısa anatomi bilgisinin ve ameliyat tekniklerinin anlatıldığı 3 boyutlu animasyonlar hazırlatmış. Aşağıdaki resime tıklayarak bu sayfaya ulaşabilirsiniz.

ESTETİK AMELİYAT ÖNCESİ VE SONRASI HASTA RESİMLERİ

Bu web sitesi oluşturulurken sitenin, "Yasal uyarılar" sayfasında belirtilen tüm kanun, tüzük ve kriterlere uygun olmasına özen gösterilmiştir. Bu sebeple web sitemde hastaların estetik ameliyat öncesi, ameliyat sırası ve sonrası görüntülerine (fotoğraf, video), hastalardan yazılı izin alınmış olsa dahi, yer verilmemektedir. Sitede, site ziyaretçileri ve hastalar için eğitici olduğu düşünülerek konmuş video ve görüntüler ise yabancı kaynaklıdır.

DİKKAT!

Lütfen dikişleriniz alınıp, yaralarınız iyileştikten sonra, doktorunuzla iletişiminizi kesmeyiniz. Ameliyattan sonra 6. ayda ve 1. yılda mutlaka doktorunuza kontrole gidiniz.

Ameliyatınızla ilgili herhangi bir sorununuz olduğu taktirde ilk olarak kendi doktorunuza başvurunuz. Estetik ameliyat olmuş ve ameliyat sonucunda pürüzler olan hastaların en sık yaptıkları hata, kendi doktorlarına kontrole gitmemeleri; başka bir doktora başvurmaları ve sabırsız olmalarıdır.

Her ameliyatın kendine göre bazı riskleri vardır ve ameliyat sonunda bazı istenmeyen sonuçlar, pürüzler oluşabilir. Genellikle bu pürüzler, ufak revizyonlarla düzeltilebilecek sorunlardır. Unutmayın ki estetik cerrahide, canlı dokulara şekil verilmektedir ve ameliyatın sonucu genellikle tüm şişlikler inip, dikişler iyileşmeden görülemez. Bu iyileşme süreci, yerine göre 1-2 ay ile 1 yıl arasında bir zaman alır. Bu yüzden ameliyatınız sonunda pürüz kaldıysa öncelikle ameliyatınızı yapan kendi doktorunuza başvurun ve sabırlı olun.

Revizyon ameliyatlarını yapmak için o bölgede iyileşmenin tamamlanmasını beklemek gerekir. Bu yüzden sabırlı olun. Mutlaka kendi doktorunuza kontrole gidin ve iletişiminizi kesmeyin.

Ameliyattan önce ameliyatınız hakkında bilgilenin; ameliyat günü cesaretli olun; ameliyattan sonra sabırlı olun..

Ameliyatlar ve ameliyatsız estetik uygulamalar öncesi önerilerim için "burayı tıklayın.."

Ameliyatlar ve ameliyatsız estetik uygulamalar sonrası önerilerim için "burayı tıklayınız.."

Ameliyatların ve ameliyatsız estetik uygulamaların fiyatları, ücretleri ile ilgili genel bilgi için "burayı tıklayınız.."

Bu konuyu internette aramak için kullanabileceğiniz anahtar kelimeler (keywords) : Temporomandibular joint, temporomandibular joint dysfunction, TMJ dysfunction, TMJ dislocation

ESTETİK AMELİYATLARIN 3 BOYUTLU ANİMASYONLARI

ESTETİK AMELİYAT ÖNCESİ VE SONRASI HASTA RESİMLERİ

DİKKAT!

Bu konuyu internette aramak için kullanabileceğiniz anahtar kelimeler (keywords) :
Temporomandibular joint, temporomandibular joint dysfunction, TMJ dysfunction, TMJ dislocation